Βελτιώνοντας τις συνθήκες υγιεινής μείωσε το ποσοστό των θανάτων από 42% σε 2%
Η Φλόρενς Νάιτινγκειλ γεννήθηκε το 1820 στη Φλωρεντία, από όπου πήρε και το όνομα της, από εύπορους Βρετανούς γονείς. Μεγάλωσε στην Αγγλία και όπως όλα τα κορίτσια των αριστοκρατών εκείνης της εποχής, έμαθε τα πρώτα της γράμματα από δασκάλους που έρχονταν στο σπίτι. Αργότερα ο πατέρας της, εξαιρετικά καλλιεργημένος και απόφοιτος του Κέμπριτζ, την δίδαξε ο ίδιος Αρχαία Ελληνικά, Λατινικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Ιταλικά, Ιστορία, Φιλοσοφία και Μαθηματικά.
Παρότι, ως χαριτωμένη και πλούσια κοπέλα είχε πολλές προτάσεις γάμου, αρνήθηκε να παντρευτεί. Δηλώνοντας στους γονείς της πως είχε αποφασίσει να γίνει νοσοκόμα.
Οι γονείς της αντιστάθηκαν σθεναρά στην <παράλογη> επιθυμία της κόρης του
Το επάγγελμα της εμπειρικής νοσοκόμας εκείνη την εποχή ήταν κακοπληρωμένο. Οι γυναίκες αυτές πολλές φορές κατέφευγαν στην πορνεία για να συμπληρώσουν το πενιχρό τους εισόδημα. Με αποτέλεσμα να έχουν πολύ κακή φήμη. Γιατί να κάνει αυτή την επιλογή μια κοπέλα που θα μπορούσε να ζήσει μια πλούσια και κοινωνικά αναγνωρίσιμη ζωή;
Η Φλόρενςσυμβιβάστηκε για λίγο .Δεν δέχτηκε να παντρευτεί αλλά συνέχιζε την γενική της μόρφωση και τα εκπαιδευτικά της ταξίδια. Όταν ήλθε στην Ελλάδα συνέβη το εξής περιστατικό :Σε κάποιο δρόμο της Αθήνας μερικά παιδιά <έπαιζαν> με μια πολύ μικρή κουκουβάγια. Στην πραγματικότητα το πουλί βασανίζονταν ,αλλά δεν μπορούσε να ξεφύγει. Η Φλόρενς έπεισε τα παιδιά να της δώσουν την κουκουβάγια .Την βάφτισε <Αθηνά> και την πείρε μαζί της στην Αγγλία ,φροντίζοντάς την σαν να ήταν οικόσιτο. Συχνά κυκλοφορούσε με το άγριο πτηνό στην τσέπη της. Εκείνο ,σαν να ήταν εξημερωμένο ,επέστρεφε πάντα σε αυτή μετά τις μικρές της πτήσεις.
Το 1850, σε ηλικία 30 ετών, παρακούοντας τους γονείς της, γράφτηκε στο Ίδρυμα Διαμαρτυρομένων Διακονισσών τού Κάιζερβερτ της Γερμανίας και παρακολούθησε μαθήματα νοσοκόμας. Οι γονείς της, παρά αντιρρήσεις τους αποδέχτηκαν τελικά την απόφασή της. Της χορήγησαν ένα ισόβιο εισόδημα που της επέτρεψε να μην χρειάζεται να δουλεύει για τα προς το ζην και να ασχοληθεί ανεμπόδιστα με τη Νοσηλευτική. Επιστρέφοντας στην Αγγλία έκανε <πρακτική >σε διάφορα νοσοκομεία ,αποκτώντας επαρκή εμπειρία.
Το 1854 ξέσπασε ο Κριμαϊκός πόλεμος
Οι Άγγλοι και οι Γάλλοι με τους Τούρκους ως συμμάχους επιτέθηκαν στην Ρωσία. Από τις πρώτες εβδομάδες του πολέμου κατέφθαναν στην Βρετανία δημοσιεύματα που περιέγραφαν τις άθλιες συνθήκες περίθαλψης των τραυματισμένων στρατιωτών. Η Νάιτινγκειλ προσφέρθηκε αμέσως να βοηθήσει. Εκπαίδευσε 38 εθελόντριες νοσηλεύτριες και μαζί με 15 καθολικές καλόγριες, έφυγε για τον πόλεμο.
Τοποθετήθηκε σε ένα νοσοκομείο στο Σκούταρι, κοντά στην Κωνσταντινούπολη, όπου πήγαιναν τους περισσότερους τραυματίες. Εκεί με τα ίδια της τα μάτια διαπίστωσε πως πολλοί νέοι που θα μπορούσαν να σωθούν, πέθαιναν λόγω επιμολύνσεων των πληγών τους, εξαιτίας των κακών συνθηκών υγιεινής. Οι θάλαμοι ήταν γεμάτοι ποντίκια και ψύλλους, τα ρούχα και τα εργαλεία δεν αποστειρώνονταν. Η έλλειψη νερού ήταν τέτοια ώστε αντιστοιχούσε ένα ποτήρι καθαρό νερό ημερησίως για κάθε ασθενή. Πώς ήταν δυνατόν να φτάνει ένα ποτήρι για κάθε χρήση; Δεν έφτανε ούτε για να πιούν. Για καθαριότητα, ούτε λόγος. Επιπλέον οι γιατροί δεν επέτρεπαν στις νοσοκόμες να μπαίνουν στους θαλάμους των ασθενών, θεωρώντας πως απλώς <μπερδεύονταν στα πόδια τους>.
Αγανακτισμένη η Φλόρενς έγραψε ένα γράμμα στους Times του Λονδίνου
Όπου περιέγραφε την κατάσταση και έκανε έκκληση προς τη βρετανική κυβέρνηση να επέμβει με όποιον τρόπο θεωρούσε πρόσφορο. Η κυβέρνηση έφτιαξε και δεύτερο νοσοκομείο και αύξησε τα παρεχόμενα κονδύλια για την υγιεινή και την καθαριότητα. Με τα επιπλέον χρήματα αγόρασε τα φάρμακα που έλλειπαν ,200 βούρτσες για τον καθαρισμό του κτιρίου και κατάλληλο εξοπλισμό για την σωστή και ασφαλή παρασκευή του φαγητού.
- Απαίτησε τον καθαρισμό των υπονόμων, που ήταν συχνή αιτία μολύνσεων.
- Οργάνωσε το πλύσιμο του ακάθαρτου ρουχισμού των ασθενών, έξω από το νοσοκομείο.
- Καθιέρωσε την αποστείρωση ρούχων και αντικειμένων.
- Υιοθέτησε τον καλό αερισμό των θαλάμων και των άλλων χώρων του νοσοκομείου.
- Και ,κυρίως ,επέβαλε με απόλυτο τρόπο ,κάτι που για εμάς σήμερα μοιάζει αυτονόητο ,αλλά δεν ήταν τον 19ο αιώνα: το πλύσιμο των χεριών των ασθενών πριν το φαγητό ,των γιατρών και των νοσοκόμων πριν και μετά κάθε ιατρική πράξη.
Βελτιώνοντας τις συνθήκες υγιεινής μείωσε το ποσοστό των θανάτων από 42% σε 2%μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα. Και να σκεφτεί κανείς πως τα αντιβιοτικά δεν είχαν εφευρεθεί ακόμη εκείνη την εποχή.
Ήταν τόσο προσηλωμένη στο καθήκον της που δούλευε καιτην νύχτα επισκεπτόμενη τους τραυματίες με ένα λυχνάρι .Ηλεκτρισμός δεν υπήρχε. Οι <Times> της έδωσαν την προσωνυμία <Η Κυρία με το φανάρι>.Είναι επεισης γνωστή και ως <Η Κυρία με το σφυρί>γιατί λέγεται πως έσπασε την προθήκη ένός νοσοκομειακού φαρμακείου για να προμηθευτεί τα απαραίτητα φάρμακα που της είχαν αρνηθεί.
Μετά τη λήξη του πολέμου
Η Νάιτινγκειλ επέστρεψε στην πατρίδα της αποφασισμένη να πείσει τις κρατικές υπηρεσίες, να δώσουν προτεραιότητα στην βελτίωση της ιατρικής περίθαλψης, των συνθηκών διαβίωσης και της διατροφής των στρατιωτών .Οι υπεύθυνοι την αντιμετώπισαν με <ναι μεν αλλά> και τίποτα δεν άλλαξε.
Το 1856 συναντήθηκε με τη Βασίλισσα Βικτωρία και την έπεισε να μεσολαβήσει στις υπηρεσίες. Η βασίλισσα το1857 συγκρότησε τη Βασιλική Επιτροπή για θέματα Υγείας, που αποφάσισε την ίδρυση Στρατιωτικής Ιατρικής Σχολής .Συγχρόνως ίδρυσε τη Σχολή Αδελφών Νοσοκόμων και Μαιών στο νοσοκομείο Σεντ Τόμας του Λονδίνου, την πρώτη σχολή στο είδος της σε όλο τον κόσμο.Οι εμπειρικές νοσοκόμες σταδιακά αντικαταστάθηκαν από τις διπλωματούχες, πράγμα που βελτίωσε κατά πολύ το υγειονομικό σύστημα της Αγγλίας.
Σύντομα το παράδειγμα μιμήθηκαν και οι υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες . Η υγεία των ανθρώπων δεν υπήρξε ποτέ καλύτερη μέχρι τότε.
Στα τελευταία της χρόνια ,τυφλή και με κατάθλιψη,υπήρξε η πρώτη γυναίκα που δέχτηκε από τον βασιλιά Εδουάρδο την διάκριση «Order of Merit».
Πέθανε το 1910.Η επιθυμία της ήταν να θαφτεί στην πόλη που γεννήθηκε.Τα λόγια της υπήρξαν προφητικά: : « Όταν πια δεν θα είμαι ούτε καν μια ανάμνηση, παρά μόνο ένα όνομα, ελπίζω πως η φωνή μου θα μπορεί να διαιωνίσει το έργο της ζωής μου.»
Φιλαρέτη Καλομενίδου, Χημικός -Εκπαιδευτικός
Kεντρική εικόνα: Από Henry Hering (1814-1893) – National Portrait Gallery, London, Κοινό Κτήμα, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=61520366
Δείτρε επίσης:
Οι προσδοκίες έχουν δύναμη!
Η ανάγκη να συνδεόμαστε
