Η βιταμίνη Ε ανακαλύφθηκε το 1922
Ο όρος βιταμίνη Ε χρησιμοποιείται για να περιγράψει μία ομάδα 8 λιποδιαλυτών ενώσεων με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, 4 τοκοφερόλες και 4 τοκοτριενόλες.
Η βιταμίνη Ε ανακαλύφθηκε το 1922, απομονώθηκε το 1935 και συντέθηκε στο εργαστήριο το 1938. Η δράση της αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά ως απαραίτητη σε γονιμοποιημένα ωάρια αρουραίων τα οποία οδηγούσαν στη γέννηση ζωντανών μικρώνκαι έτσι της δόθηκε το όνομα «τοκοφερόλη», από τις ελληνικές λέξεις «τοκετός» και «φέρω». Δηλαδή φέρω σε αίσιο πέρας την κύηση και τον τοκετό.
Γιατί είναι απαραίτητη στον οργανισμό;
Η πιο σημαντική μορφή για την υγεία του ανθρώπου είναι η α-τοκοφερόλη, καθώς είναι η μόνη που βρίσκεται σε αφθονία και διατηρείται καλά στο ανθρώπινο πλάσμα.
-Έχει αντιοξειδωτική δράση. Προστατεύει τα κύτταρά μας από το οξειδωτικό στρες ,ενδυναμώνοντας τις κυτταρικές τους μεμβράνες.
-Έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες
-Συμμετέχει στην παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων, μειώνοντας έτσι τις πιθανότητες αναιμίας και κρατώντας σε σωστά επίπεδα τον αιματοκρίτη μας.
-Είναι απαραίτητη στην δημιουργία των μυών.
-Ρυθμίζει τα επίπεδα χοληστερίνης.
-Προστατεύει το κεντρικό νευρικό σύστημα
-Ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, άρα εμμέσως μας προφυλάσσει από ιώσεις, λοιμώξεις κτλ
– Για τις γυναίκες μειώνει τους πόνους της περιόδου και βοηθά στο προ-εμμηνοπαυσιακό σύνδρομο.
Σε ποια τρόφιμα βρίσκεται;
Επειδή είναι λιποδιαλυτή, αφθονεί σε φυτικά έλαια και βούτυρα, στα κρέατα κυρίως στο μοσχάρι, τα λιπαρά ψάρια όπως ο σολομός και η πέστροφα, στα σαλιγκάρια, στα αυγά, στον ταραμά και το χαβιάρι, τους ξηρούς καρπούς περισσότερο από όλους στα αμύγδαλα, στις ελιές ,στα πράσινα λαχανικά, τα σπαράγγια, το μπρόκολο, τις κόκκινες πιπεριές, την πορτοκαλί κολοκύθα και από τα φρούτα στο αβοκάντο, το μάνγκο και το ακτινίδιο. Μια σημαντική πηγή βιταμινών γενικώς και βιταμίνης Ε είναι οι φύτρες των σιτηρών.
Υπάρχουν συμπληρώματα διατροφής ή τρόφιμα εμπλουτισμένα με συνθετική βιταμίνη Ε;
Ναι αλλά πρέπει να ξέρουμε ότι :
-Η φυσική βιταμίνη Ε που βρίσκεται στα τρόφιμα αναφέρεται συχνά ως d-άλφα-τοκοφερόλη στις ετικέτες των τροφίμων και είναι πιο ισχυρή από αυτήν που παράγεται συνθετικά. Η συνθετική μορφή αναφέρεται συχνά ως dl-άλφα-τοκοφερόλη [8].
-Τα συμπληρώματα περιέχουν, συνήθως, ισομερή της α-τοκοφερόλης και έχουν περίπου το μισό επίπεδο δραστικότητας συγκριτικά με τις φυσικές πηγές!
Πως υποψιαζόμαστε ότι μπορεί να έχουμε έλλειψη βιταμίνης Ε;
Σε ήπιες περιπτώσεις μπορεί να έχουμε δυσκολία στο βάδισμα, μυϊκούς πόνους, γενικευμένη αδυναμία ή αδιαθεσία, προβλήματα στην όραση, μουδιάσματα και μυρμηγκιάσματα στα άκρα μας.
Σε περιπτώσεις σοβαρής έλλειψης μπορεί να εμφανιστούν περιφερική νευροπάθεια ,σκελετική μυοπάθεια, αμφιβληστροειδοπάθεια και εξασθένηση του ανοσοποιητικού μας.
Ποια είναι η Συνιστώμενη Ημερήσια Ποσότητα (ΣΗΠ) Φυσικής Βιταμίνης Ε;
- Σε ενήλικες και παιδιά άνω των 14 ετών: 15 mg
- Κατά τη διάρκεια του θηλασμού: 19 mg
Βιταμίνη Ε και γονιμότητα
Στους άντρες βελτιώνει την ποιότητα των σπερματοζωαρίων. Επίσης ενισχύει την κινητικότητα του σπέρματος και έτσι αυξάνει την πιθανότητα σύλληψης κατά περίπου 30%
Στις γυναίκες αυξάνει το πάχος του ενδομητρίου μειώνοντας τις πιθανότητες αυτόματης αποβολής ενώ βοηθάει και στη θεραπεία του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών
Βιταμίνη Ε και ομορφιά
Η Ε είναι πολύτιμη για το δέρμα, όταν εφαρμόζεται σαν σέρουμ:
-Μειώνει τις πανάδες, τις λεπτές γραμμές έκφρασης, τις ρυτίδες και τους τους μαύρους κύκλους κάτω από τα μάτια.
-Ενισχύει την φυσική άμυνα του δέρματος απέναντι στις συνθήκες του περιβάλλοντος παρέχοντας αντιγηραντική δράση.
-Αντιμετωπίζει ως ένα βαθμό την ακμή, κυρίως στην προεφηβική ηλικία.
-Φαίνεται ότι μπορεί να προλάβει ή να επιβραδύνει την εξέλιξη δερματικών παθήσεων όπως η ατοπική δερματίτιδα και η ψωρίαση.
-Περιορίζει την τριχόπτωση ενδυναμώνοντας το τριχωτό της κεφαλής.
Υπάρχει κίνδυνος υπερβιταμίνωσης από την Ε;
Από την φυσική βιταμίνη που παίρνουμε μέσω της διατροφής, όχι.
Από την συνθετική βιταμίνη που υπάρχει στα συμπληρώματα όμως υπάρχει κίνδυνος να μειωθεί η ικανότητα πήξης του αίματος καθώς επίσης και να εμφανιστούν αιμορραγίες ή σε ακραίες καταστάσεις, αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο. Επίσης ,έχουν αναφερθεί περιπτώσεις αποδιοργάνωσης του θυρεοειδούς, που απαιτούν μακροχρόνια επαναρρύθμιση
Προφυλάξεις
Η βιταμίνη Ε είναι εξαιρετικά ευαίσθητη στις υψηλές θερμοκρασίες, το φως, το οξυγόνο και τις αλκαλικές συνθήκες. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να φυλάμε τα τρόφιμά, τις αμπούλες της Ε και τα συμπληρώματα έτσι ώστε να μην επηρεάζονται από τις παραπάνω συνθήκες.
Αν π.χ καθαρίσουμε ένα ακτινίδιο το ξεχάσουμε μισή ώρα και το φάμε αργότερα, θα έχουμε πάρει λιγότερη Ε από αυτή που αρχικά περιείχε. Το ίδιο αν αφήσουμε μία αμπούλα ανοικτή ή ένα συμπλήρωμα εκτεθειμένο το καλοκαίρι στο ηλιακό φως.
Σημείωση: τα συμπληρώματα διατροφής ,όπως και τα φάρμακα δεν πρέπει να λαμβάνονται χωρίς την σύμφωνη γνώμη του γιατρού μας.
Φιλαρέτη Καλομενίδου, Χημικός – Εκπαιδευτικός.
Image by jcomp on Freepik
