Πρωτομαγιά: Τι συμβολίζει το στεφάνι και πώς ξεκίνησε το έθιμο

Forever Woman

Ο Μάιος μας έφτασε…

Έφτασε η πρωτομαγιά και ήρθε η στιγμή να ξεχυθούμε πάλι στην εξοχή για να γιορτάσουμε την άνοιξη φτιάχνοντας το καθιερωμένο πρωτομαγιάτικο στεφάνι όπως προβλέπει το πανάρχαιο έθιμο. Θα μαζέψουμε από τα λουλούδια του αγρού και θα τα τυλίξουμε γύρω από ένα κλαδί κληματαριάς ή άλλη χλωρή βέργα. Το έθιμο προστάζει να το κρεμάσουμε στην εξώπορτα του σπιτιού μας για προστασία και να το φυλάξουμε εκεί μέχρι τα μέσα του καλοκαιριού, μέχρι να καεί στην γιορτή του Άη Γιάννη του Κλήδονα. Ένα παγανιστικό έθιμο που φαίνεται πως έχει αρχαίες καταβολές και τις ρίζες του στις διονυσιακές γιορτές των Ανθεστηρίων.

Ο μύθος της θεάς Περσεφόνης

Οι λαϊκές γιορτές των Ανθεστηρίων ήταν αφιερωμένες στην αναγέννηση της πλάσης και την έναρξη της ανθοφορίας με την άνοδο της Περσεφόνης στη γη. Σε αυτές πρώτα οι αρχαίοι Έλληνες αλλά μετέπειτα οι Ρωμαίοι και οι Βυζαντινοί, αποσκοπούσαν στην γονιμότητα των αγρών. Ο θεός Πλούτωνας, όπως λέει ο μύθος, απήγαγε την θεά Περσεφόνη, κόρη της θεάς Δήμητρας και του Δία, για να την παντρευτεί και την έκλεισε στον Κάτω Κόσμο. Τους έξι μήνες που ήταν η θεά Περσεφόνη στην γη ξυπνούσε η φύση, άνθιζαν τα λουλούδια και πρασίνιζε η βλάστηση. Όσο κατέβαινε η Περσεφόνη πάλι πίσω στον Άδη η φύση έπεφτε σε λήθαργο και ερχόταν ξανά ο χειμώνας.

Το στεφάνι στην παράδοσή μας

Το στεφάνι της πρωτομαγιάς λοιπόν είχε αποκτήσει τόσο ισχυρό συμβολισμό που έγινε κομμάτι της παράδοσής μας. Σε κάθε μέρος της Ελλάδος το έθιμο διατηρήθηκε λαμβάνοντας όμως τις ιδιομορφίες του κάθε τόπου. Σε αγροτικές περιοχές λοιπόν από το στεφάνι δεν έλειπε ποτέ το σκόρδο για το κακό μάτι. Επίσης το αγκάθι για τον εχθρό και το στάχυ για την καλή σοδειά. Ενώ σε άλλες προτιμούσαν τα χλωρά κλαδιά ελιάς, συκιάς ή νεραντζιάς. Πιστεύοντας πως κατά αυτόν τον τρόπο θα ευνοηθεί η συγκομιδή τους.

Σε περιοχές των Δωδεκανήσων δεν παρέλειπαν να προσθέσουν το λουλούδι «ανοιχτομάτη» πιστεύοντας πως έτσι θα έχουν τύχη και καλή υγεία. Στο Αιγαίο οι νέες κοπέλες μετέφεραν τα λουλούδια της πρώτης μέρας του Μάη στα πηγάδια αμίλητες για να φέρουν νερό το οποίο αποκαλούσαν «αμίλητο».

Στην Κέρκυρα έφτιαχναν το λεγόμενο μαγιόξυλο από ένα κορμό κυπαρισσιού στολισμένο με μαργαρίτες που το περιέφεραν στα χωριά τραγουδώντας.

Όπως και να έχει όμως από τις αρχαίες λατρευτικές τελετές έως σήμερα η κατασκευή του πρωτομαγιάτικου στεφανιού δε παύει να είναι η γιορτή της τελικής νίκης του καλοκαιριού έναντι του χειμώνα. Όπως ο θρίαμβος της ζωής κατά του θανάτου.

Πηγή: argiro.gr