Μαγικοί Τόποι: Καταβόθρες και υπόγεια ποτάμια στην Κεφαλλονιά

Forever Woman

Tο πιο όμορφο και παράξενο κομμάτι της Κεφαλλονιάς

Στο καταπράσινο νησί του Ιονίου, με την ταραχώδη ιστορία, έχει ο επισκέπτης πολλά να δει. Όμως εμείς θα ασχοληθούμε με το πιο όμορφο και παράξενο κομμάτι του.

Από πολύ παλιά λοιπόν οι κάτοικοι του νησιού παρατήρησαν ένα ασυνήθιστο φαινόμενο. Στο ακρωτήρι των Αγίων Θεοδώρων, κοντά στον φάρο που ονομάζουν Φανάρι, τα νερά της θάλασσας που χτύπαγαν με ορμή στην ακτή, εξαφανίζονταν μέσα από μικρές γούβες. Πού πήγαιναν; Πάντως δεν επέστρεφαν ποτέ, όπως εκείνα των κυμάτων.

Το φαινόμενο απασχόλησε Έλληνες και ξένους επιστήμονες. Καθώς θεωρείτε ένα από τα σπουδαιότερα γεωλογικά φαινόμενα και έχει μελετηθεί κατά κόρον. Οι σχισμές ή οι λακκούβες του εδάφους που καταπίνουν τα νερά ονομάστηκαν καταβόθρες.

Πρώτος παρατήρησε και κατέγραψε το φαινόμενο ο Άγγλος Stevens. Μάλιστα αποφάσισε να αξιοποιήσει την ορμή των νερών καθώς χάνονταν στις Καταβόθρες και κατασκεύασε στο σημείο αυτό έναν νερόμυλο. Οι μεγάλοι σεισμοί του 1867 και του 1953 κατέστρεψαν την επιφανειακή κατασκευή, η οποία και αποκαταστάθηκε. Μπορείτε να την δείτε ακόμα στην θέση της.

Το 1963 οι γεωλόγοι Βίκτορ Μάουριν (ViktorMaurin) και Γιόζεφ Τσέτλ (JosefZetl) από το Πολυτεχνείο του Γκρατς της Αυστρίας, έκαναν ένα πείραμα. Έριξαν 160 κιλά βαφής σε μία από τις Καταβόθρες. Δύο βδομάδες αργότερα ίχνη της βαφής βρέθηκαν  στα νερά της άλλης πλευράς του νησιού, στον κόλπο της Σάμης, στον Καραβόμυλο αλλά και στο λιμνοσπήλαιο της Μελισσάνης. Διέσχισαν επομένως  χιλιόμετρα ως υπόγεια ποτάμια που μάλιστα διαχωρίστηκαν αρκετές φορές σε μικρότερα ρεύματα και κάθε μικρό ρεύμα εμφανίστηκε σε άλλο σημείο του νησιού.

Η είσοδος των νερών στο Αργοστόλι και η έξοδος στον Καραβόμυλο 25 χιλιόμετρα μακριά. Αποδείχτηκε επομένως πως κάτω από το έδαφος, αλλά και κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας υπάρχουν χιλιάδες σχισμές, ρωγμές και δίοδοι που επικοινωνούν μεταξύ τους σαν το δίκτυο ύδρευσης μιας πόλης

Πώς εξηγείται αυτό το παράξενο φαινόμενο;

Σύμφωνα με τον καθηγητή γεωτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού Νίκο Λυμπέρη, η περίπτωση της Κεφαλονιάς είναι ένα καρστικό γεωλογικό φαινόμενο. Τα νερά της βροχής που περιέχουν διοξείδιο του άνθρακα, το έχουν προσλάβει από τον αέρα κατά την πτώση τους, διαλύουν το ανθρακικό ασβέστιο (CaC03) από το οποίο αποτελούνται τα κύρια πετρώματα της περιοχής, οι ασβεστόλιθοι. Με αυτό τον τρόπο λοιπόν, σιγά σιγά, οι ρωγμές και τα ανοίγματα που υπάρχουν στους συμπαγείς ασβεστόλιθους διευρύνονται, με αποτέλεσμα να σχηματίζονται υπόγειοι αγωγοί, σήραγγες, σπήλαια και, γενικότερα, χάσματα κάθε είδους. Εάν αυτή η διάβρωση πάρει μεγάλες διαστάσεις, τότε προκαλούνται καθιζήσεις, που στο έδαφος αντιστοιχούν σε επίπεδες επιφάνειες οι οποίες συχνά καλλιεργούνται και είναι γνωστές ως πόλγες και δολίνες, με διάμετρο χιλιάδες ή μερικές εκατοντάδες μέτρα αντίστοιχα. Αν η καθίζηση γίνει σε θόλο σπηλιάς, δημιουργούνται σπηλαιοβάραθρα.

Σπήλαιο της Μελισσάνης

Forever Woman

Το ανοικτό από πάνω σπήλαιο της Μελισσάνης έχει μια τέτοια ιστορία. Σε συνδυασμό με την λίμνη με τα γαλαζια και τυρκουάζ νερά που καλύπτει τον πυθμένα είναι ένα μαγικό θέαμα. Μπορεί κανείς να κάνει βαρκάδα μέσα στο σπήλαιο, κοιτώντας τον γαλανό ουρανό και παρατηρώντας τις ακτίνες του ήλιου καθώς παίζουν το παιχνίδι του φωτός και των σκιών στα κάθετα τοιχώματα.

Οι γεωλογικοί όροι καρστ, πόλγη και δολίνη προέρχονται από αντίστοιχες σερβικές λέξεις της περιοχής του Καρστ στην Βοριο-δυτική Γιουγκοσλαβία, όπου πρωτοπαρατηρήθηκαν.

Ένας λόγος ακόμη είναι πως το νησί βρίσκεται πάνω στην ένωση τεκτονικών πλακών. Των οποίων η συνεχής σύγκρουση δεν κατακερματίζει απλώς τα πετρώματα, αλλά δίνει και ισχυρούς σεισμούς. Όπως αυτός του 1953 που ισοπέδωσε πόλεις και χωριά.

Σπήλαιο της Δρογκαράτης

Forever Woman

Πριν αφήσουμε το νησί με τους δεκάδες καρστικούς σχηματισμούς, ας ρίξουμε μια κλεφτή ματιά σε ένα ακόμη σπήλαιο. Εκείνο της Δρογκαράτης.

Ανακαλύφθηκε πριν από 300 περίπου χρόνια, όταν ένας ισχυρός σεισμός έριξε ένα τμήμα της οροφής του. Στο σημείο εκείνο σήμερα βρίσκεται η κεντρική είσοδος,σε υψόμετρο 120 μέτρων. Το σπήλαιο ερευνήθηκε από την Ελληνική Σπηλαιολογική Εταιρία και από το 1963 είναι ανοιχτό για το κοινό όλο το χρόνο. Είναι ένα ζωντανό σπήλαιο. Ο διάκοσμός του άρχισε να σχηματίζεται 100 εκατομμύρια χρόνια πριν. Οι σταλακτίτες και οι σταλαγμίτες του εξακολουθούν να μεγαλώνουν με ρυθμό 1 εκατοστό κάθε αιώνα. Αποτελείται από δύο δωμάτια: Το βασιλικό μπαλκόνι και το δωμάτιο της αποθέωσης.

Το βάθος του φτάνει τα 95 μέτρα και η θερμοκρασία του χειμώνα -καλοκαίρι κυμαίνεται γύρω στους 18oC. Η τεράστια κεντρική του αίθουσα έχει διαστάσεις 65×45 μέτρα και ύψος 20 μέτρα περίπου .Η ακουστική του χώρου είναι μοναδική! Eίναι το μοναδικό σπήλαιο στην Ελλάδα όπου διοργανώνονται συναυλίες. Χωρά περισσότερους από 500 ανθρώπους. Το να ακούς τις 4 εποχές του Βιβάλντι σε ένα τόσο απόκοσμο περιβάλλον είναι μια απερίγραπτη εμπειρία για την ψυχή και τις αισθήσεις.

Το προσβάσιμο τμήμα είναι ένα μικρό μέρος μόνο του συνόλου των στοών του. Ενώ θεωρείται πιθανό να επικοινωνεί και με άλλους σπηλαιώδεις σχηματισμούς της περιοχής της Σάμης, όπου έχουν ανακαλυφθεί και χαρτογραφηθεί 17 σπήλαια, περισσότερα από οποιαδήποτε άλλη περιοχή της χώρας μας.

Φιλαρέτη Καλομενίδου, Εκπαιδευτικός.

Πηγή φωτογραφιών: visitkefaloniaisland.gr