Φυσικά και ναι ,θα ήταν η αυθόρμητη απάντηση της πλειοψηφίας
Φυσικά και όχι ,θα απαντήσω εγώ ,διακινδυνεύοντας να σας εκνευρίσω τόσο ώστε να μην συνεχίσετε την ανάγνωση αυτού του άρθρου.
Εντάξει .Ας το ελαφρύνουμε κάπως. Αυτή η κατηγορηματική δήλωση δεν σημαίνει πως ένας έρωτας δεν μπορεί να μεταλλαχθεί σε αγάπη. Σημαίνει ότι η έννοια του έρωτα και της αγάπης δεν ταυτίζονται. Μάλλον θα ήταν σωστότερο να πω πως οι δύο έννοιες είναι εκ διαμέτρου αντίθετες σε πολλές από τις εκφάνσεις τους.
Λίγο -πολύ όλοι έχουμε μια μικρή ή μεγαλύτερη εμπειρία στο θέμα και ίσως ,τελικά ,δεν θα διαφωνήσουμε επί της ουσίας.
Ο έρωτας είναι εγωιστής. Η αγάπη είναι αλτρουίστρια.
Όταν είμαστε ερωτευμένοι είμαστε απόλυτα <κολλημένοι> με το αντικείμενο του πόθου μας. Το σκεφτόμαστε μέρα -νύχτα ,ξεχνιόμαστε και ονειροβατούμε εν ώρα δουλειάς, το βλέπουμε στα πρόσωπα των περαστικών. Δεν θέλουμε να βρισκόμαστε με κανέναν άλλο ,ούτε συγγενή ούτε φίλο, το ένα αυτί είναι μονίμως προσανατολισμένο στον ήχο του κινητού, μετράμε τα λεπτά μέχρι να το συναντήσουμε. Αφήνουμε τα πάντα στη μέση και τρέχουμε να ανταποκριθούμε αν μας το ζητήσει. Ακριβώς τα ίδια περιμένουμε από τον άλλο.
Αν δεν συμβούν τα πράγματα ακριβώς έτσι από την δική του πλευρά, αρχίζουμε τις αμφιβολίες ,τις υποψίες ,τα παράπονα .Χάνουμε τη γη κάτω από τα πόδια μας, κλονίζεται η αυτοπεποίθηση μας ,φτιάχνουμε φανταστικά σενάρια για το τί τρέχει, υποφέρουμε ,περνάμε φάσεις κατάθλιψης ,τα βλέπουμε όλα μαύρα έως ότου χτυπήσει το τηλέφωνο και μας εξηγήσει ότι π.χ καθυστέρησε η πτήση του ή δεν είχε σήμα το κινητό του ,ή πέρασε πρώτα από το ανθοπωλείο να μας πάρει λουλούδια ,ή, ή ,ή είτε αυτό είναι αλήθεια ,είτε όχι. Θέλουμε να το πιστέψουμε και το πιστεύουμε.
Ο έρωτας ζητά αποκλειστικότητα .Θεωρεί το άλλο πρόσωπο λίγο πολύ ιδιοκτησία του. Το περιβάλλει με μια ασφυκτική πίεση. Δεν θεωρεί λογικό να ασχολείται με τίποτε άλλο πέρα από το ζευγάρι.<ΕΓΩ πρέπει να του φτάνω>.
Η αγάπη ,αντίθετα ,εκχωρεί πολλούς βαθμούς ελευθερίας. Κατανοούμε πως ο άνθρωπος που αγαπάμε έχει πολλές και διαφορετικές ανάγκες και επιδιώξεις για να αισθάνεται ολοκληρωμένος. Το να τις ικανοποιήσει είναι κάτι που θα κάνει αυτόν ευτυχή, χωρίς αυτό να σημαίνει πως εμείς δεν έχουμε θέση στην καρδιά και τη ζωή του. Αναγνωρίζουμε πως μπορούμε να αγαπάμε περισσότερα από ένα άτομα με άλλο είδος αγάπης και με διαφορετικό τρόπο το καθένα και κάτι τέτοιο δεν βάζει σε κίνδυνο την ερωτική μας σχέση. Κάθε άλλο. Πολλοί αγαπημένοι γύρω μας δημιουργούν έναν κλοιό ασφαλείας , μια μεγάλη πηγή ζεστασιάς ,ενδιαφέροντος ,συμβουλών .
Ο έρωτας στηρίζεται στην φαντασία. Η αγάπη στην ρεαλιστική πραγματικότητα.
Όταν είμαστε ερωτευμένοι θέλουμε τόσο πολύ να πιστέψουμε στην μοναδικότητα και το αειθαλές του έρωτά μας ώστε ,άλλες φορές παραβλέπουμε οφθαλμοφανείς ενδείξεις που δεν μας <εξυπηρετούν >, άλλες φορές βλέπουμε θετικά εκεί που δεν υπάρχουν και άλλες <μεταφράζουμε>με τον επιθυμητό τρόπο την συμπεριφορά του άλλου. Πόσες φορές δεν παρατηρήσαμε π.χ μια απαξιωτική και βίαιη συμπεριφορά από το ένα μέλος ενός γνωστού μας ζευγαριού στο άλλο ; Και πόσες φορές ,όταν προσπαθήσαμε να <ανοίξουμε τα μάτια> στο <θύμα> ,δεν εισπράξαμε την θυμωμένη απάντηση <Ναι, αλλά το κάνει γιατί με αγαπάει.(!!!)> Διότι μεταξύ άλλων ,ο έρωτας είναι τυφλός και κουφός ,όσο διαρκεί. Ότι δεν μας αρέσει στον σύντροφό μας το συμπληρώνουμε με την φαντασία μας όπως θα θέλαμε να είναι ,και στο τέλος το πιστεύουμε. Γι’αυτό ,εξάλλου , απογοητευόμαστε τόσο πολύ μόλις η τρέλα του έρωτα περάσει. Πόσοι και πόσοι δεν έχουν αναρωτηθεί <μα τί του βρήκα;><γιατί υπέφερα για αυτόν τον άνθρωπο;><τί με κρατούσε κοντά του τόσο καιρό;>.Όταν η φαντασία αρνείται πλέον να συμπληρώνει τα κακώς κείμενα και να βάφει ρόδινη κάθε κατάσταση ,ο άλλος μοιάζει ξαφνικά ξένος και διόλου ελκυστικός.
Η αγάπη σέβεται. Δεν πληγώνει ,δεν κατηγορεί ,δεν απορρίπτει. Δεν φαντάζεται γιατί ο άλλος είπε το τάδε ή δεν είπε το δείνα ,γιατί έκανε αυτό ή εκείνο . Ρωτάει και περιμένει ειλικρινείς απαντήσεις πριν βγάλει το όποιο συμπέρασμα. Δεν θεωρεί κανέναν τέλειο .Δεν απογοητεύεται. Αγαπά τον άλλο όπως είναι με τα προτερήματα και τα ελαττώματά του. Δεν απαιτεί κάτι που ο άλλος δεν θέλει .Δεν υποχωρεί άκριτα στα θέλω του άλλου. Συζητά και βρίσκει κοινά αποδεκτές λύσεις. Δεν χτίζει ψεύτικα παλάτια με τραπουλόχαρτα .Η αγάπη δεν ανθίζει παρά σε ένα περιβάλλον αλληλοκατανόησης ,αποδοχής ,ανοχής ,ειλικρίνειας και αλήθειας. Γι’ αυτό πολύ σπανιότερα απογοητεύει.
Ο έρωτας δεν έχει γιατί. Η αγάπη έχει επιχειρήματα.
Αν ρωτήσουμε μια φίλη <γιατί ερωτεύτηκες τον τάδε ;>,ενδέχεται να ακούσουμε απαντήσεις του τύπου :γιατί είναι ψηλός ή όμορφος ή πλούσιος ή διασκεδαστικός ή αθλητικός ή δυνατός ή ισχυρός ή δημοφιλής ή διάσημος ή ,ή ,ή. Ποτέ δεν θα μας πει ότι τον ερωτεύτηκε γιατί έχει γαμψή μύτη ή γιατί έχει κοιλίτσα.(Μπορεί, όμως κάλλιστα να μας πει ότι τον αγαπάει παρόλο που έχει γαμψή μύτη και κοιλίτσα, γιατί αυτά τα χαρακτηριστικά δεν έχουν καμία σημασία για την σχέση τους).
Δεν ερωτευόμαστε τα εμφανισιακά χαρακτηριστικά κάποιου. Αν αυτό ήταν κανόνας όλες οι γυναίκες θα ερωτεύονταν τον Μπραντ Πιτ και όλοι οι άντρες την Ναόμι Κάμπελ. Κανείς μη ιδανικός τύπος δεν θα είχε ελπίδα να γίνει ερωτικό ταίρι κανενός. Προφανώς αυτό δεν είναι αλήθεια. Το ξέρουμε εκ πείρας .Το επιβεβαιώνουμε κάθε μέρα κοιτάζοντας γύρω μας.
Τί λοιπόν ,προκαλεί το ερωτικό αίσθημα; Ίσως σας φανεί κυνικό αλλά η απάντηση είναι μία : η σεξουαλική έλξη! Και γιατί ο μέσος τύπος Α μας έλκει ,ενώ ο πανέμορφος Β μας απωθεί; Είναι η εμφάνιση που παραπέμπει σε κάτι οικείο , είναι η αύρα που περιβάλλει καθένα μας; Είναι η συμπεριφορά που δημιουργεί θετικό κλίμα που μας κάνει να αισθανόμαστε άνετα ,είναι ότι εκπέμπουμε άθελα μας μέσω της γλώσσας του σώματος; Είναι μια βιολογική ομοιότητα των γονιδίων μας που ξεφεύγει από το συνειδητό μας; Είναι όλα αυτά μαζί;
Ο <¨έρωτας>είναι το colpogrossoτης φύσης για να υπάρξει αναπαραγωγή και επόμενη γενεά ανθρώπων ,ελεφάντων ή δελφινιών ή νυχτερίδων ή ποντικιών ,ή ,ή. Η ερωτική έλξη είναι ενστικτώδης . Δεν έχει <λογική> .Εμφανίζεται μεταξύ των ατόμων που ταιριάζουν βιολογικά με αποκλειστικό σκοπό την αναπαραγωγή. Στις αγέλες των ζώων ,μόνο το κυρίαρχο αρσενικό έχει δικαίωμα στην αναπαραγωγή για να μεταφέρει τα καλύτερα δυνατά γονίδια στην επόμενη γενιά. Η ευχαρίστηση που συνοδεύει την σεξουαλική πράξη ,δεν είναι παρά το <δόλωμα> για να συμβεί. Διότι κανείς ,ούτε ζώο ,ούτε άνθρωπος ,θα έκανε με την θέλησή του κάτι που θα του ήταν δυσάρεστο.
Τα ζώα λοιπόν λειτουργούν με το ένστικτο. Ακόμα και η περίοδος που επιζητούν το ζευγάρωμα δεν είναι τυχαία. Για κάθε είδος και ανάλογα με τον χρόνο που διαρκεί η κύηση , η περίοδος ζευγαρώματος είναι τότε ώστε η γέννα θα συμπέσει με την ευνοϊκότερη περίοδο για να επιβιώσουν όσο γίνεται περισσότερα νεογνά. Δηλαδή την εποχή που και οι καιρικές συνθήκες να είναι κατάλληλες και η τροφή άφθονη.
Ο άνθρωπος ,βέβαια, έχει διαφοροποιηθεί από τα ζώα εδώ και 2 εκατομμύρια χρόνια. Ο Homosapiens,ο σοφός άνθρωπος, έχει ζωή περίπου 500.000 χρόνια. Ενώ ο σύγχρονος άνθρωπος ,homosapienssapiens 200.000 χρόνια . Παρόλο που ως ,ζωικό είδος, υπόκειται στον γενικό κανόνα <έρωτας =σεξουαλική έλξη =αναπαραγωγή>,έχει αλλάζει τους <όρους του παιχνιδιού> για δύο κυρίως λόγους:
- έχει νου ,λογική ,συναισθήματα, φαντασία που δεν έχουν τα ζώα και
- μπορεί να επεμβαίνει στην φύση αντί να εξαρτάται αποκλειστικά από αυτή.
Έτσι λοιπόν ,στον άνθρωπο
- Δεν υπάρχει συγκεκριμένη περίοδος οίστρου ή μάλλον η περίοδος αυτή επεκτάθηκε σε όλο τον χρόνο. Όποτε και να γεννηθεί ένα μωρό θα είναι προστατευμένο από τις καιρικές συνθήκες και θα έχει άφθονη τροφή ,άρα καλές πιθανότητες επιβίωσης.
- Με την πρόοδο της επιστήμης και της τεχνολογίας ,μπορεί πλέον να ανεξαρτητοποιήσει την σεξουαλική πράξη από την αναπαραγωγή ,με πολλούς και διάφορους τρόπους αντισύλληψης ή επεμβάσεων. Έτσι έχει πολύ περισσότερη ελευθερία κινήσεων, εφόσον κάθε σεξουαλική επαφή δεν σημαίνει και την πιθανή γέννηση ενός παιδιού.
Ερωτευόμαστε επομένως τον άνθρωπο με τον οποίο ταιριάζουμε γονιδιακά, αλλά επιδρούν και πολλοί άλλοι παράγοντες για το πόσο θα διαρκέσει αυτό το αίσθημα : αν ταιριάζουν οι χαρακτήρες ,αν υπάρχουν κοινά ενδιαφέροντα ,αν είναι αμοιβαία τα συναισθήματα κτλ. Γι’αυτό ένας έρωτας μπορεί να ανάψει σαν μια σπίθα ,να εξελιχθεί σε πυρκαγιά και να καταλήξει σε …αποκαΐδια.
Η αγάπη ,αντίθετα ,έχει ερμηνεία:
Αγαπώ κάποιον γιατί είναι ειλικρινής ,ευγενής ,καλόψυχος ,υποστηρικτικός ,συνεργάσιμος ,συνεργατικός , έξυπνος και επινοητικός ,ελεύθερο πνεύμα ,καλλιτεχνική φύση με ευαισθησίες ,λογικός ,φιλομαθής ,δημιουργικός. Γιατί έχει ανοχή και κατανόηση .Γιατί έχει ικανότητες και ταλέντα .Γιατί μπορεί να δημιουργεί γύρω του θετικό κλίμα. Γιατί δεν είναι εγωιστής ,υπερφίαλος , αδιάφορος για τους δικούς μου και όσους αγαπώ. Γιατί με σέβεται ,δεν είναι χειριστικός, δείχνει έμπρακτο ενδιαφέρον ,δεν με περιορίζει ,δεν με εκβιάζει συναισθηματικά ,με αφήνει να είμαι ο εαυτό μου. Γιατί κάνουμε πράγματα μαζί ,έχουμε κοινά όνειρα. Γιατί μου προκαλεί αίσθημα εμπιστοσύνης και ασφάλειας και μπορούμε να βλέπουμε ένα κοινό μέλλον.
Με βάση τα παραπάνω
Ο έρωτας συνήθως είναι εφήμερος . Η αγάπη είναι παντοτινή.
Ο έρωτας συνοδεύεται από πολύ έντονα συναισθήματα . Η αγάπη είναι ήπια.
Ο πρώτος σαν ορμητικός χείμαρρος μπορεί να σαρώσει τα πάντα. Η δεύτερη σαν κελαριστό ποταμάκι ποτίζει την γύρω γη, την αναζωογονεί και την κάνει εύφορη. Ο πρώτος περνά από το ανεξέλεγκτο πάθος στην βαθιά κατάθλιψη ,από το γέλιο στο κλάμα ,από την υπεραισιοδοξία στην απελπισία…από τον Παράδεισο στην Κόλαση και αντίστροφα.
Γιατί τότε τον επιζητούν οι άνθρωποι από καταβολής κόσμου; Γιατί θεωρούμε τυχερούς όσους έζησαν αυτό το <γλυκό μαρτύριο> ; Γιατί απασχόλησε φιλοσόφους ; Γιατί ανέβηκαν χιλιάδες θεατρικές παραστάσεις με αυτό το θέμα ; Γιατί γράφτηκαν άπειρα βιβλία ;Γιατί γυρίστηκαν δεκάδες χιλιάδες films ;
Γιατί ,όπως είπε η BarbaraStreisand σε μια παλιά καλή ταινία :<γιατί όσο διαρκεί είναι διαβολικά ωραίος>!
Φιλαρέτη Καλομενίδου, Εκπαιδευτικός
Image by user18526052 on Freepik
Δείτε επίσης:
Η θεραπευτική δύναμη της θετικότητας
Τουρκική εισβολή στην Κύπρο: Μια αληθινή ιστορία
